۱۳۸۹ مرداد ۲۴, یکشنبه

گئورگ زیمل




.

مشخصات

· جورج زيمل در مارس 1858 در مركز برلين زاده شد. در دوران جوانی پدرش كه بازرگان ثروتمندي بود درگذشت، رابطه زيمل با مادر سلطه جويش چندان نزديك نبود و او هرگز يك محيط امن خانوادگي را تجربه نكرده و احساس حاشيه‌نشيني و ناامني در همان سنين جواني به سراغش آمده بود.

· زيمل از يهوديت به مسيحيت گرويد. پس از گذراندن دوره دبيرستان به تحصيل تاريخ و فلسفه در دانشگاه برلين پرداخت و در سال 1881 در رشته فلسفه دكترا گرفت و بر عكس جامعه‌شناسان معاصرش در همان دانشگاه به تدريس به عنوان استاد كارمزدي پرداخت.

· كارنامه دانشگاهي زيمل با وجود جاذبه‌هاي شخصي‌اش جنبه‌اي اسفبار به خود گرفته وي 15 سال تمام به عنوان استاد كارمزدي باقي ماند و هر گاه وي در صدد دستيابي به يك مقام رسمي دانشگاهي بر مي‌آمد در خواست او رد مي‌شد، چهره ضد يهودي گري گمان و بسياري ديگر دلايل در اين قضيه دخالت داشت ولي با وجود اين بي‌مهري‌ها نبايد او را به عنوان يك حاشيه‌نشين ناكام در نظر گرفت.

· او در زندگي فكري و فرهنگي آلمان نقش عمده‌اي را ايفا كرد و به همراه ماركس وبر و تونيس جامعه‌شناس آلماني را بنيان گذاشت او با آن كه يكي از بزرگترين نظريه‌پردازان آلماني در فلسفه و علم اجتماعي در اواخر سده نوزدهم به شمار مي‌رفت ولي براي بسياري از معاصرانش همچنان چهره نامتعارف، آزارنده، و جذاب باقي ماند.او سخنوري توانا و مرد مسلط بر صحنه بود و همواره دانشجويان و شنودگان غير دانشگاهي بي‌شماري را محصور كرده بود.

نظریات

1. نظریه فلسفه پول:

" فلسفه پول" (۱۹۰۰) شاهکار واقعی جامعه شناسی نظری تاریخی، اثر مهم زیمل است. «فلسفه پول» یک تحلیل به هم پیوسته و فشرده ۶۰۰ صفحه ای است که در آن پول چونان «پدیده اجتماعی کامل» بررسی شده است که کل جامعه و نهادهایش را دربرمی گیرد، یا اگر بخواهیم به زبانی زیملی بیان کنیم، پول چونان «نمادی» معرفی شده است که همه روابط اجتماعی را در خود خلاصه کرده و یکجا بیان می کند.". چنان که گویی عمیق ترین و عام ترین معنای هستی به روشن ترین وجه بهتر از هر جای دیگر در پول بیان می شود، چنان که گویی صورت و توسعه اش عملکرد کل ]جامعه[ را بی درنگ قابل رؤیت می کند. "

2. نظریه رابطه گرایانه مدرنیته:

اقتصاد پولی، موضوع ظاهری تحلیل در «فلسفه پول»، در واقع بهانه ای برای بسط نظریه رابطه گرایانه و زندگی محور ]ویتالیستی[ مدرنیته است. با تفسیر پدیده های اقتصادی در چشم اندازی فلسفی، زیمل رویدادهای سطحی را به معنای نهایی ربط می دهد. او از پول حرف می زند، منتها یک جهان بینی از انسان و مفهوم زندگی اش ارائه می دهد.

زیمل نظریه رابطه گرا و زندگی باورش از مدرنیته را در راستای نظریه شبه هگلی عینی سازی ارزش و شی ءانگاری روابط اجتماعی ارائه می دهد. زیمل نقد مارکسیستی مفهوم از خودبیگانگی را تصحیح می کند، تعمیم می دهد و پی می گیرد و در همان حال، تحلیل وبری عقلانی شدن فرهنگ و جامعه را، منتها با دادن لحنی متافیزیکی به آن، پیشگویی می کند. اگر می توان گفت «فلسفه پول» احتمالاً نوشته نمی شد چنانچه پیش تر «سرمایه» (مارکس) نوشته نشده بود، به همان سیاق می توان افزود که «اقتصاد و جامعه» وبر نیز احتمالاً به دشواری نوشته می شد اگر پیش تر «فلسفه پول» نوشته نشده بود. به نظر پوهلمان جایگاه فلسفه مدرنیته زیمل را باید در تداوم «فلسفه تاریخ» مارکس و پیش درآمد نظریه «عقلانی شدن تمدن غربی» وبر در نظر گرفت.

از دیگر مباحث و موضوعاتی که زیمل درباره آنها صحبت می کند می توان به عناوین زیر اشاره نمود:

3. نظریه رابطه گرایانه مدرنیته

4. نظریه نقد مدرنیته

5. نظریه پول، یا عینی کردن رابطه مبادله

6. پول، یا میانجیگری نمادی مبادله

7. خودمختاری پول، یا عینی کردن روابط اجتماعی

8. پول، به مثابه هدف مطلق

9. بخش ترکیبی: دیالکتیک مدرنیته

10. تقسیم کار و آزادی فردی

11. جامعه بی نام

12. دیالکتیک عقلانی کردن و از دست دادن احساس

13. محاسبه دنیا

14. نظریه مد

آثار

- چاپ بيش از 200 مقاله در مجلات و روزنامه‌ها در دوره حیات خویش

- تالیف چندین آثار عمده در رشته‌هاي جامعه‌شناسي، علم اخلاق، فلسفه و نقد فرهنگي + پنج تا شش اثر كم اهميت‌تر ديگر

نام برخی از کتاب های وی:

- نخستين اثر وی : " درباره تمايز اجتماعي" ، سال انتشار: 1890، محتواي کتاب: جامعه‌شناختي

- کتاب "مسايل فلسفه تاريخ"

- کتاب "درآمدي بر علم اخلاق در سالهاي 1829 و 1893، دوجلد

- مهم ترین کتاب وی: "فلسفه پول"، سال انتشار 1900، محتوای کتاب: مرز ميان فلسفه و جامعه‌شناسي

- تالیف چندین آثار كم حجم‌تر درباره كانت، گوته، نيچه و شوپنهاير در سال 1908

- کتاب ارزشمند وی: " بررسي‌هاي درباره صورتهاي اجتماع " ، محتوا: جامعه شناسی

- کتاب "مسايل بنيادي جامعه‌شناختي"، محتوا: در مورد مسايل جامعه‌شناختي

- آخرين اثر او: "فلسفه حيات‌گرايي "

تاثیرات

از آنجا كه زيمل نظام جامعه‌شناختي يا فلسفي منسجمي را نتوانسته بود ساخته و پرداخته كند. به همين دليل مكتبي از وي بر جاي نماند. با اين وجود حتي در دوراني كه آوازه‌اش فروكش كرده بود رابرت كسي مورتون او را مرد افكار بي‌شمار خواند.

تاثیر زیمل بر نظریه فرهنگی پس از او متنوع بود. کار او در زمینه پول عمیقا بر مارکس وبر تاثیر نهاده است. ازطرف دیگر، گئورگ لوکاچ مدتی از دانشجویان زیمل بوده و در نتیجه عجب ندارد که بین آثار زیمل و مطالعات لوکاچ درباره عقلانی شدن زندگی مدرن، وجوه اشتراک به چشم می خورد. از انجا که زیمل نگرش های تجریدی و پر طمطراق به جامعه را مردود می دانست و توجه خود را بر تعاملات انضمامی معطوف می کرد، تاثیری مهم بر رویکردهای تعاملی نسبت به فرهنگ برجا گذشت.

ترجمه مقالاتش در مجله جامعه شناسی آمریکابه مطالعات پژوهشی درباره فضا و اجتماع محیط های شهرنشینی کمک کرد.

توجه او به خصایل زندگی در کلان شهرها نیز به نوبه خود بر نظریه پردازانی چون والتربنیامین تاثیرگذاشت.

۱۳۸۹ مرداد ۱۳, چهارشنبه

امیل دورکیم



ردیف


اطلاعات

1

مشخصات فردی

دورکیم در شهر اپینال (Espinal) ایالت لورن (Lorraine) واقع در شرق فرانسه متولد شد. وی از تبار فقهای ریشه‌دار یهودی بود. در دوران جوانی علاوه بر گذران تحصیلات عادی در مدارس غیر مذهبی، زبان عبری، عهد عتیق و تلمود را نیز فراگرفت. وی چندی پس از کسب تأییدیه ی سنتی کلیمی در سنّ سیزده سالگی، تحت تأثیر یک معلم زن کاتولیک به کاتولیسیسم علاقه پیدا کرده بود، اما دیری نپایید که او از هر گونه تعلق مذهبی دست کشید و یک لاادری شد.

دوران متوسطه را در دبیرستان اپینال و سپس دبیرستان لیسه لویی لوگران پاریس گذراند. وی پس از دو بار ناکامی در امتحانات ورودی اکول نرمال سوپریور، در ۱۸۷۹ وارد این مدرسه ی عالی شد.

*دورکیم انسان شناس و جامعه شناس بوده است.

2

نظریات

*دورکیم زمانی در فرانسه زندگی می کرده است که کلمه تمدن مورد علاقه آن ها بوده است و ان را به جای فرهنگ استفاده می کردند.

*فرهنگ در کارهای دورکیم= جامعه= تمدن بوده است.

*دیدگاه دورکیم درباره ساختار جامعه:

1- ساختار بنیادین جامعه دین است.

2- پدیده های اجتماعی ذاتا دیدنی هستند.

3- جامعه یک پدیده اخلاقی است.

*عناصر و مفاهیم نظریه دورکیم عبارتند از:

1- همبستگی 2- آداب و رسوم و مناسک 3- اعتقادات 4- نمادگرایی

*دورکیم دیدگاه ساختارگرایانه داشت یعنی پدیده ها را به صورت تقابل دو گانه بیان می کرد. مقدس نامقدس

لاهوتی ناسوتی

*در دیدگاه دورکیم:

1- دین عبارت است از دستگاه هم بسته از باورها و ارزش ها و اعمال الهی که این باورها و اعمال همه ی کسانی را که پیرو ان ها هستند را در یک اجتماع اخلاقی واحد متحد می کند.

2- دیدگاه ساختار گرایانه عمقِ سطح را به نمایش می گذارد و توضیح می دهد که افراد یکسری رفتارهایی ناخودآگاه را بروز می دهند که طی یک ساز و کارها و سلسه اتفاقاتی رخ می دهد و همان باعث بروز آن رفتار می شود.

3- فرهنگ مانند زبان است، همان طور که زبان دارای قواعد و اصولی است فرهنگ نیز دارای اصول و قواعد است.

4- در ساختار گرایی به نماد اهمیت زیادی داده می شود زیرا قدرت نماد ها را اعمال ملموس نظیر انجام عبادات و آداب دینی تکمل می کند.

افراد هر از چند گاهی برای برپایی آداب دینی دور هم جمع می شوند و به نیایش و عبادت می پردازند که این افعال نیاز به نماد و تن ها و یکپارچگی جامعه دارد.

3

آثار

* خودکشی (وی در این کتاب چهار نوع خودکشی را از یکدیگر متمایز می‌سازد)

1. خودکشی خودخواهانه (Egoistic)

2. خودکشی دیگرخواهانه (Altruistic)

3. خودکشی آنومیک (Anomic)

4. خودکشی قضا و قدری (Fatalistic)

*تقسیم کار اجتماعی

*قواعد روش جامعه شناسی

*مهم ترین اثر وی کتاب صور بنیادین حیات دینی (که در حوزه جامعه شناسی دین می باشد.)

4

اساتید

و

شاگردان

*دورکیم تاثیرات مستقیمی از اگوست کنت (وی دیدگاه پوزیتیویستی داشته) گرفته است .

*با نوشتن کتاب صور بنیادین حیات دینی خود نیز تاثیر بسیاری بر الکساندر داشته است.